Zbierana substancja żywiczna z rożnych drzew i krzewów, wymieszana z wydzielina gruczołów pszczelich ma lepką konsystencję. dzięki temu służy pszczołom jako spoiwo przy pracach budulcowych. Za jego pomocą mocują ramki do ścianek ula, zalepiają otwory w ulu i wyścielają jego ścianki od środka. Chronią dodatkowo w ten sposób swoje mieszkanie przed działaniem niesprzyjających czynników zewnętrznych i przed przedostawaniem się wilgoci do środka. W naturze pszczoły mieszkają w swoistym rodzaju propolisowym balonie.

Drugą rolą propolisu w ulu jest 'mumifikacja’ martwych stworzeń. Amatorów miodów większych gabarytów w naturze jest sporo: jaszczurki, myszy itp. Pszczoły zazwyczaj sobie świetnie radzą ze złodziejaszkami i żądłami załatwiają sprawę rabunku. Jednak zabite zwierzęta są za duże dla pszczół aby mogły je wynieść poza ul. Rozkładając się w ulu zatrułyby cały dom pszczeli. Dlatego pszczoły, martwe zwierzęta pokrywają warstwą propolisu zapobiegając rozkładowi truchła. Tworzą w ten sposób swoiste mumie poległych stworzeń.

Zapobieganie rozkładowi martwych zwierząt pszczoły zawdzięczają niesamowity właściwościom propolisu. I tu dochodzimy do głównej funkcji propolisu w życiu rodziny pszczelej.

Jaka jest odporność u pszczół?

Każdy żyjący na świecie osobnik ma swoistą odporność wewnętrzną chroniącą go przed wirusami, bakteriami, grzybami, pasożytami i innymi czynnikami chorobotwórczymi.
Pszczoła jako pojedynczy organizm ma bardzo słabą odporność. Mniejszą niż owady z jej rodziny.
Główna siła odporności pszczela – jak nazywał całą rodzinę pszczelą Onufry Czyńka – tkwi w odporności zewnętrznej.

Kit pszczeli czyli propolis jak już pisaliśmy, składa się najprawdopodobniej z około 1000 aktywnych związków mających w głównej mierze właściwości antyseptyczne. To one chronią pszczoły przed szkodliwymi mikrobami.
W ulu, w którym nie wybieramy propolisu atmosfera jest przesycona mnóstwem organicznych związków lotnych przenikających we wszystkie zakamarki domu pszczelego i odkażając go.

Co ma wspólnego propolis z larwami pszczelimi?

Larwy pszczele sa dla rodziny pszczelej najcenniejsze. Dorosłe owady otaczają je niesamowitą opieką i oddają to co najlepsze. Chcąc chronić je również przed szkodliwymi mikroorganizmami powlekają od środka komórkę pszczelą cieniutka warstwą propolisu chcąc zapewnić larwie bezpieczne, sterylne warunki do rozwoju.

Propolis ma działanie:

• bakteriostatyczne
• bakteriobójcze tylko przy wysokim stężeniu
• przeciwzapalne
• immunostymulujące – czyli poprawiające funkcjonowanie układu odpornościowego
• antyutleniające – czyli redukcję wolnych rodników.

Czym różni się działanie propolisu od antybiotyku?

Antybiotyk zazwyczaj zawiera jeden aktywny związek skierowany głównie na określony rodzaj bakterii. Zabija bakterie danego szczepu. Nie wszystkie jednak giną. Te które przetrwały rozmnażają się dalej a nowe osobniki posiadają już genetyczną odporność na dany antybiotyk. Takie przystosowanie się do działania szkodliwych substancji i uodpornienie się na nie obserwujemy nie tylko u bakterii i wirusów ale również u pasożytów.

Dlaczego propolis jest skutecznych od milionów lat?

Jak już pisałam w skład propolisu wchodzi około 1000 aktywnych substancji, z których poznaliśmy tylko nikłą część. Pozostałe czekają jeszcze na odkrycie. Substancje te działając w niewielkim stężeniu ale wszystkie razem powodują, że szkodliwe mikroorganizmy nie są wstanie dostosować się do wszystkich tych czynników naraz.

W tym najprawdopodobniej tkwi jeden z sekretów przeżywania rodzin pszczelich w zapomnianych ulach: człowiek nie miesza im w gniazdach i nie zeskrobuje propolisu z mieszkania, pozbawiając tym samym pszczoły zewnętrznej odporności.